Waarom houdt de klassieke psychiatrie zo vast aan dat gebrek aan het empathie gegeven snap ik niet???
Alsof empathie van iemand gezicht staat te lezen. Ik kan meer empathie hebben, maar introvert zijn over de bijpassende emoties dan iemand die zich meer bezig houdt met het dramatische brengen van gevoel , wat dan als meer 'empatisch, invoelend wordt gezien. Niet als meer dramatisch gewoon
MMm kan het weer moeilijk uitgelegd krijgen, maar misschien snap je het wel
Pff, breek me de bek niet open. Ik had laatst een discussie met een vriend van me die van zijn psycholoog had gehoord dat hij idd gebrek aan empathie had. Vervolgens vroeg ik wat door en bleek dat hij enorm empathisch was, maar gewoon anders dan andere mensen, vaak meer innerlijk.
Het is belangrijk te beseffen dat 'empathie' een beetje een vage term is. Zoals ik het begrijp wordt er in de psychologische definitie o.a. een onderscheid gemaakt tussen 'cognitieve empathie' en 'affectieve empathie'. Affectief is dat je daadwerkelijke 'meevoelt' en is denk ik meer in lijn met hoe het woord in de volksmond bedoeld wordt. Cognitief is dat je ook snapt
waarom iemand boos/verdrietig/angstig/etc. is.
Bij autisten is het vooral de cognitieve empathie waar het mis gaat. Maar interessant genoeg zijn er steeds meer aanwijzingen dat affectieve empathie zelfs
sterker aanwezig is bij autisme (zie ook de intense world theory). Dit is ook mijn persoonlijke ervaring en die van mensen op het spectrum om me heen. Als ik op kantoor zit, bijvoorbeeld, en twee collega's hebben ruzie, of een collega is duidelijk depri, dan ben ik 'op' en moet ik eigenlijk gewoon naar huis.
Mijn persoonlijke theorie hierbij is dat empathie in de zin van 'voelen wat een ander voelt' niet echt bestaat. Alles is projectie. Daarom zeggen we ook dingen als 'put yourself in their shoes', of 'stel je voor hoe
jij zou reageren ipv van 'wordt eens de ander' oid (zie "Being John Malkovich" voor een interessante kijk hierop).
Wanneer een normaler persoon zichzelf projecteert op een ander normaal persoon, dan is er op basaal emotioneel niveau veel overlap. Dus 'klopt' het enigszins, ook al snap je eigenlijk hiet hoe een ander zich voelt en waarom. Maar als iemand met (o.a.) autisme dit doet bij een normaler persoon, of andersom, dan kan het snel mis gaan.
Een voorbeeldje: als ik 'op' ben, vaak aan het eind van de dag, dan klap ik dicht. Ik voel me wel okay, maar kan heel moeilijk omgaan met andere mensen in de buurt, en heb dan zeker problemen met 'een praatje maken'. Dan reageer ik nukkig of kortaf. De 'normale' (en vooral extraverte) mensen om me heen projecteren dan vaak dat ik me niet goed voel en gaan dan precies doen wat ik niet wil: vragen hoe het gaat of een praatje maken. sociaal contact. Want dat helpt hen vaak. Mijn nukkige reactie komt dan vreemd over op hun en er ontstaat een beeld dat ik gesloten ben. Vervelend, maar daar kan ik gelukkig mee leven (uitleggen hoe dit werkt bij mij helpt vaak enorm!).
Maar andersom is lastiger. Ik loop een ruimte binnen en een ander persoon is daar al bezig. Vaak heb ik al de neiging om die situatie te vermijden om 'hen de rust te geven' (omdat ik dat zelf zou waarderen), maar soms gebeurt het. Ik merk dan dat ze niet een praatje beginnen en misschien een beetje gesloten over komen. Mijn reactie is om hen dan 'space' te geven en snel m'n ding te doen en te verdwijnen. De affectieve empathie is er, maar cognitief sla ik dan vaak de plank mis. Want, en dit is me meerdere keren verteld (en verweten), voor hen ben ik dan een afstandelijke, gesloten vriend/collega/huisgenoot omdat ik niet vraag hoe het met ze gaat terwijl ze
duidelijk niet lekker in hun vel zitten.
Ook hier zou ik nog mee kunnen leven, ware het niet dat uitleg geven in zo'n situatie helaas vaak niet werkt. De verklaring wordt dan afgedaan als 'een excuus'.
Mensen vinden die dit begrijpen is ideaal, maar mensen vinden die dit respecteren en accepteren is vaak al lastig genoeg.
Ik kan het enkel samenvatten als 'never judge a book by its cover' Iets waar ik me al een half leven over buig, probeer en druk over maak.
Persoonlijk heb ik gelukkig wel mensen gevonden die mij niet zo snel oordeelt op mijn uiterlijk gedrag oordelen, zelfs al snappen ze het niet. In de praktijk vind ik deze mensen in de volgende groepen: expats/immigranten, anders-sexuelen, mensen met hun eigen mentale 'afwijkingen', en natuurlijk andere autisten.